Spis treści
Knot to serce świecy
Od właściwego doboru knota zależy jakim płomieniem pali się świeca, czy równomiernie wytapia się wosk w świecy, jak również w jaki sposób uwalnia się zapach świecy. Dlatego w zależności od kształtu, materiału, barwy, zapachu świecy, a także pewnych naszych indywidualnych preferencji dobieramy knot odpowiedniego rozmiaru, rodzaju lub materiału, z którego jest wykonany. Bo dobrze dobrany knot w świecy jest równie ważny jak wosk. Mówi się, że świece sojowe nie dymią. Nie jest to do końca prawda. Nie zobaczymy unoszącego się, czarnego dymu i zabrudzonych mebli, jeżeli w naszej świecy jest odpowiedni knot. Tylko co to znaczy? Knot może być całkowicie bawełniany, bawełniany z dodatkiem metalowego rdzenia, z włókien konopi czy drewniany. Dobre jakościowo świece zapachowe najczęściej można spotkać z bawełnianymi bądź drewnianymi knotami. Te z metalowym rdzeniem (widoczna czarna kropka w środku) mają złą renomę, ponieważ kiedyś były wytwarzane z ołowiu, którego spalanie jest szkodliwe. Tutaj znowu warto wspomnieć o świecach zapachowych z Chin – mimo, że w Europie i Stanach jest zakaz stosowania ołowianych knotów, to zdarza się, że te importowane z Chin takowe mają.
Rozmiar knota
Knot pełni funkcję pompy, która transportuje stopione paliwo (wosk) do spalenia
w płomieniu świecy. Istotną rolę w prawidłowym przebiegu procesu spalania odgrywa rozmiar knota. Jeśli jest on za duży, wówczas transport wosku jest zbyt intensywny, płomień rozbłyska i może powodować kopcenie. Jeśli natomiast knot jest za mały, to ilość doprowadzanego do płomienia paliwa jest niewystarczająca i powoduje rozpryskiwanie płomienia.
- Rozmiar knota należy dobrać na pewno do wielkości świecy (a raczej do jej średnicy) i tu z pewnością pomocne będą wskazówki producentów i sprzedawców, którzy podają zalecane rozmiary knotów w zależności od średnicy świecy. To znacznie zawęża obszar poszukiwania właściwego knota, ale bynajmniej nie oznacza od razu strzału w przysłowiową dziesiątkę.
- Dobór właściwego rozmiaru zależy również od rodzaju zastosowanego wosku (czy innego rodzaju paliwa, jak parafina, stearyna itp.), ponieważ każdy z nich topi się w różnych temperaturach i w różnym czasie.
- Przeznaczenie świecy, miejsce jej użytkowania też wpływa na dobór właściwego rozmiaru knota. Paląc świecę na zewnątrz też możemy potrzebować nieco mocniejszego knota, niż paląc ją wewnątrz.
Rodzaje knotów bawełnianych
Niewątpliwie nadal najbardziej powszechnie stosowane są knoty wykonane z włókien, najlepiej jeśli są to włókna bawełniane. Takie knoty składają się z wiązki włókien, które są skręcane, dziane lub plecione (np. w warkocz). Wiązka włókien nasycona jest woskiem do knotów (często wysokotopliwą parafiną, cerezyną, stearyną czy utwardzonym olejem roślinnym) i zaciśnięta w blaszce stanowiącej podstawę knota. Generalnie można wyróżnić cztery podstawowe rodzaje knotów:
- Knoty płaskie – Pewną rewolucją, w budowie świec, było stworzenie płaskiego, plecionego knota . W przeciwieństwie do sztywnych, zwijanych konstrukcji, był giętki i podczas spalania przechylał się na bok. Ta prosta, z pozoru niepotrzebna, funkcjonalność okazała się być kluczową dla jasności i efektywności spalania świec. Do tej pory, co pewien czas, każda knot w świecy należało przycinać, bo inaczej ilość produkowanego światła malała oraz zaczynał pojawiać się dym. Płaski knot, przekrzywiając się, trafiał w najgorętszą strefę płomienia, gdzie ulegał prawie całkowitemu spaleniu (zostawała tylko niewielka ilość popiołu, który opadał samoistnie), skracając się do wymaganego wymiaru. Jest to efekt samoskracania się knota, dzięki czemu pali się on równym płomieniem, bez tworzenia sadzy i kopcenia. Uzyskanie knotów samoskracających się polega na zastosowaniu odpowiednich sposobów dziania bawełnianych włókien, które są przez pomysłodawców patentowane.
- Knoty kwadratowe – te dziane lub plecione rodzaje knotów również skręcają się w płomieniu, lecz są bardziej „trójwymiarowe” i solidniejsze niż knoty płaskie. Są preferowane do świec wykonywanych z wosku pszczelego i mogą być przydatne do hamowania zjawiska zatykania
kapilar knota powodowanego przez pewne rodzaje pigmentów lub barwników. Kwadratowe knoty stosowane są najczęściej w świecach stożkowych i kolumnowych. - Knoty rdzeniowe – to dziane lub plecione knoty, które posiadają rdzeń dla zabezpieczenia pionowego, prostego położenia knota podczas spalania świecy. Knoty te mają okrągły przekrój,
a stosowanie rdzeni z różnych materiałów powoduje uzyskanie różnych efektów usztywnienia. Najczęściej stosowanymi materiałami na rdzenie do knotów są bawełna, papier, cynk i cyna. Knoty rdzeniowe stosowane są w świecach naczyniowych, kolumnowych i wotywnych. Początkowo jako materiał na rdzenie knotów stosowano ołów. Stwierdzono jednak, że proces spalania tego rodzaju produktów powodował powstawanie niebezpiecznej dla środowiska i zdrowia ludzkiego emisji ołowiu i wielu krajach obowiązuje zakaz ich stosowania. - Knoty specjalne i do lamp naftowych. Są to odpowiednio projektowane knoty do procesu spalania nafty lub paliwa odstraszającego owady w świecach specjalnego przeznaczenia.
Knoty drewniane vs bawełniane
W dobrej jakości świecach, robionych z wosków naturalnych, alternatywą do knotów bawełnianych są również knoty drewniane. W obu przypadkach mówimy o knotach naturalnych, dlatego wybór pomiędzy knotem drewnianym a bawełnianym jest raczej kwestią indywidualnych preferencji konsumenta. Knoty drewniane mogą mieć postać pojedynczego, wąskiego paska drewna lub grubszego, układającego się w kształt krzyża. Zwolennicy tych knotów głównie cenią je za specyficzny dźwięk podczas spalania, podobny do dźwięku trzaskającego w ognisku drewna. Słuchowe wrażenia jakie dają knoty drewniane to niewątpliwie ich walor, choć z drugiej strony, jak przekonują zwolennicy bawełnianych knotów, wadą knotów drewnianych jest zbyt nikłe światło świecy. To oczywiście jest już kwestia gustu i naszych indywidualnych upodobań. Bo piękne i jasne światło świecy, które daje knot bawełniany, to dla jednych nieodzowny element dobrej świecy, a dla drugich niewielkie światło przy knocie drewnianym jest właśnie jego atutem.
Pewną różnicę, jaką można zaobserwować w świecach z knotem bawełnianym a knotem drewnianym, jest emanacja zapachu świecy. I tu spotkałam się z opinią znawców tematu, iż knot bawełniany jest najlepszy, bo pali się powoli i miękko uwalnia zapach. W ich ocenie drewniane knoty sprawdzają się w świecach bogatych w olejki drzewne, żywiczne, natomiast we wszystkich innych kompozycjach mogą zaburzać ich aromat. Może właśnie dlatego najbardziej luksusowe marki świec zapachowych (w których cena świecy jest równa cenie dobrych perfum) nadal stosują wyłącznie knoty bawełniane.
Co o tym sądzisz? Zostaw komentarz!